Bạn đang xem bài viết Chống Lạm Phát Hay Giảm Phát? được cập nhật mới nhất tháng 12 năm 2023 trên website Gdcn.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
TS. Nguyễn Đức ĐộTại sao lạm phát thấp? Đâu là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này hiện nay, thưa ông?
Có 2 nhóm yếu tố tác động đến chỉ số lạm phát: Nhóm thứ nhất là cầu kéo, nhóm thứ hai là chi phí đẩy.
Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm, tỷ giá tăng 2% khiến chỉ số CPI tăng thêm 0,6% và giá điện tăng 8,42% đẩy chỉ số CPI tăng thêm 0,22%. Về giá dầu, mặt bằng giá xăng dầu trên thế giới cũng như trong nước vào thời điểm giữa tháng 6/2023 đã ở mức ngang bằng so với giữa tháng 12/2014. Như vậy, trong nửa đầu năm 2023 các yếu tố chi phí đẩy, về cơ bản, có tác động kéo lạm phát gia tăng. Do đó, tình trạng lạm phát thấp hiện nay chỉ có thể được giải thích bởi nguyên nhân còn lại – động thái của tổng cầu.
Kể từ năm 2008 đến nay, tăng trưởng kinh tế luôn trong tình trạng thấp hơn mức tiềm năng (khoảng 6,5%), tức là tốc độ tăng của tổng cầu luôn yếu hơn tốc độ tăng của tổng cung. Khi tổng cầu luôn tăng chậm hơn tổng cung, chênh lệch tổng cầu – tổng cung liên tục giảm và kéo lạm phát giảm theo.
Liệu có điều gì ẩn sau lạm phát thấp? Với thực trạng giá và lạm phát như thế này, liệu có mừng vui khi giá thấp, chi tiêu của dân chúng dễ chịu hơn và chính sách điều hành rõ ràng đã đạt mục tiêu mong muốn?
Đối với người tiêu dùng, đặc biệt là người nghèo, xu hướng giá cả tăng chậm là một tin vui. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách cần nhìn xa và rộng hơn. Cuộc sống của người dân chỉ thực sự được cải thiện khi họ có việc làm ổn định, thu nhập tăng đều. Nhưng doanh nghiệp chỉ có thể tăng đầu tư và mở rộng kinh doanh, thuê thêm lao động, nếu công việc làm ăn mang lại lợi nhuận. Muốn vậy, một trong những điều kiện cần là chi phí vay vốn phải hợp lý. Nếu không, sớm hay muộn các doanh nghiệp này cũng sẽ thu hẹp quy mô sản xuất. Cả doanh nghiệp và Chính phủ chắc chắn sẽ gặp khó khăn trong việc trả nợ.
Ông dự báo diễn biến lạm phát những tháng tới như thế nào? Dự báo sai số đến đâu?
Mặc dù Quốc hội đặt ra mức lạm phát mục tiêu cho năm 2023 là 5%, nhưng gần đây một số dự báo cho rằng, lạm phát trong năm nay chỉ khoảng 3-3,5%. Tuy nhiên, các dự báo này vẫn cao. Trong 6 tháng đầu năm 2023, lạm phát chỉ tăng trung bình 0,1% mỗi tháng, trong khi để đạt mức tăng 3,5% trong cả năm, mỗi tháng còn lại chỉ số CPI phải tăng 0,5%/tháng. Điều này rất khó trở thành hiện thực nếu không có những đột biến lớn.
Việc kỳ vọng chỉ số giá CPI trong những tháng còn lại của năm tiếp tục tăng 0,1%/tháng, theo tôi, hợp lý hơn. Nếu vậy, lạm phát trong năm 2023 sẽ chỉ xoay quanh mức 1%. Một số mô hình dự báo lạm phát cùng kỳ và lạm phát trung bình của năm 2023 cũng cho kết quả như vậy với sai số chuẩn là 1,5 điểm phần trăm.
Nếu nhìn xa hơn, lạm phát trong giai đoạn tới sẽ phụ thuộc vào tốc độ phục hồi của nền kinh tế cũng như mức điều chỉnh tỷ giá NHNN thực hiện mỗi năm. Nếu nền kinh tế chỉ tăng trưởng 6-6,25%/năm, xác suất rơi vào giảm phát là không nhỏ. Để nền kinh tế tránh xa vùng giảm phát, tốc độ tăng trưởng kinh tế cần đạt mức từ 6,5% trở lên. Nếu kinh tế tăng trưởng tới 7%/năm, tình trạng lạm phát cao vẫn chưa xảy ra.
Kết quả dự báo này cũng phần nào lý giải cho câu hỏi: tại sao Chính phủ lại đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP cho giai đoạn 2023-2023 ở mức 6,5-7%. Tuy nhiên, thách thức ở chỗ: làm thế nào để đạt được mức tăng trưởng này?
Một số kịch bản lạm phát giai đoạn 2023-2023 (%)
Vậy, chính sách tới đây sẽ nên thay đổi theo hướng nào? (lo giảm phát hay lạm phát)
Vì vậy, các chính sách kinh tế vĩ mô, đặc biệt là chính sách lãi suất, cần hướng tới việc hỗ trợ tổng cầu.
Hiện nay có một số lo ngại lạm phát cao có thể quay trở lại như giai đoạn 2007-2011 do NHNN mua nhiều USD trong những năm gần đây đã khiến lượng cung tiền tăng mạnh. Tuy nhiên, cần phải thấy rằng, bối cảnh đã thay đổi. Trong giai đoạn 2007-2011, nền kinh tế giống như một cục than hồng, chỉ cần một luồng gió thổi qua là ngọn lửa lại bùng lên. Tuy nhiên, sau nhiều năm tăng trưởng dưới mức tiềm năng, đồng thời xuất hiện thêm vấn đề nợ xấu, trạng thái của nền kinh tế hiện đã nguội đi nhiều.
Cung tiền tăng mạnh chỉ là điều kiện cần để tạo nên lạm phát. Điều kiện đủ là tiền phải đến được túi của người dân và họ phải sẵn sàng chi tiêu. Vì thế, khi tăng trưởng còn yếu hơn tiềm năng, chúng ta không nên quá lo ngại lạm phát cao quay trở lại.
Nhưng cung tiền tăng mạnh có thể ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô thông qua các kênh như vàng, USD…?
Các dòng tiền đầu cơ luôn là một phần của nền kinh tế thị trường và không thể loại bỏ hoàn toàn. Khi cung tiền tăng, các thị trường vàng, USD, bất động sản, chứng khoán sẽ có cơ hội để phát triển và NHNN sẽ phải cố gắng thu hẹp các dòng tiền đầu cơ đến mức tối thiểu để ổn định hệ thống tài chính.
Tuy nhiên, khi chính sách hạn chế các dòng tiền đầu cơ ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu khác như tăng trưởng, việc làm… NHNN sẽ phải lựa chọn. Xét trên một góc độ nào đó, đây là cái giá phải trả của việc nới lỏng tiền tệ.
Trong giai đoạn 2012-2014, NHNN đã rất thành công trong việc hạ lãi suất, giảm lạm phát đồng thời với ổn định tỷ giá và thị trường vàng. Một trong những lý do dẫn đến thành công này là các dòng tiền nóng đã hướng vào thị trường trái phiếu.
Theo số liệu mới được Tổng cục Thống kê công bố, chỉ số giá tiêu dùng CPI trong tháng 6/2023 tăng 0,55% so với tháng 12/2014 và tăng 1% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng thấp nhất trong tháng 6 kể từ năm 2001 đến nay. Tốc độ lạm phát trong vòng 1 năm qua đang có xu hướng giảm mạnh. Nền kinh tế hiện đang ở tương đối gần mức lạm phát 0%, đồng thời lại đang ở rất xa mức lạm phát mục tiêu là 5%.
Lạm Phát Tốt Hay Xấu? Điều Gì Tạo Ra Lạm Phát?
Lạm phát đo lường mức độ đắt hơn của một tập hợp hàng hóa và dịch vụ trong một thời kỳ nhất định, thường là một năm
Nó có thể là một trong những từ quen thuộc nhất trong kinh tế học. Lạm phát đã đẩy các quốc gia vào thời kỳ bất ổn kéo dài. Các chủ ngân hàng trung ương thường khao khát được gọi là “diều hâu lạm phát”. Các chính trị gia đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử với lời hứa chống lạm phát, chỉ để mất quyền lực sau khi không thực hiện được. Lạm phát thậm chí còn được Tổng thống Gerald Ford tuyên bố là kẻ thù số 1 ở Hoa Kỳ – vào năm 1974. Vậy thì lạm phát là gì, và tại sao nó lại quan trọng như vậy?
Lạm phát Đo lường như thế nào?Chi phí sinh hoạt của người tiêu dùng phụ thuộc vào giá của nhiều hàng hóa và dịch vụ và tỷ trọng của từng loại trong ngân sách hộ gia đình. Để đo lường chi phí sinh hoạt trung bình của người tiêu dùng, các cơ quan chính phủ tiến hành các cuộc khảo sát hộ gia đình để xác định một giỏ các mặt hàng thường mua và theo dõi chi phí mua giỏ này theo thời gian. (Chi phí nhà ở, bao gồm tiền thuê nhà và tiền thế chấp, là thành phần lớn nhất của giỏ tiêu dùng ở Hoa Kỳ.) Chi phí của giỏ này tại một thời điểm nhất định được biểu thị so với năm gốc là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và tỷ lệ phần trăm sự thay đổi của chỉ số CPI trong một thời kỳ nhất định là lạm phát giá tiêu dùng, thước đo lạm phát được sử dụng rộng rãi nhất. (Ví dụ, nếu CPI năm cơ sở là 100 và CPI hiện tại là 110, thì lạm phát là 10 phần trăm trong thời kỳ này.)
Lạm phát tiêu dùng cốt lõi tập trung vào các xu hướng cơ bản và dai dẳng của lạm phát bằng cách loại trừ giá do chính phủ quy định và giá sản phẩm dễ biến động hơn, chẳng hạn như thực phẩm và năng lượng, bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các yếu tố theo mùa hoặc điều kiện cung cấp tạm thời. Lạm phát cơ bản cũng được các nhà hoạch định chính sách theo dõi chặt chẽ. Việc tính toán tỷ lệ lạm phát tổng thể – chẳng hạn đối với một quốc gia, và không chỉ đối với người tiêu dùng – yêu cầu một chỉ số có phạm vi bao phủ rộng hơn, chẳng hạn như chỉ số giảm phát GDP.
Rổ CPI chủ yếu được giữ cố định theo thời gian để tạo sự nhất quán, nhưng đôi khi được điều chỉnh để phản ánh các mô hình tiêu dùng đang thay đổi – ví dụ, để bao gồm hàng hóa công nghệ cao mới và thay thế các mặt hàng không còn được mua nhiều. Bởi vì nó cho thấy trung bình, giá cả thay đổi như thế nào theo thời gian đối với mọi thứ được sản xuất trong nền kinh tế, nội dung của chỉ số giảm phát GDP thay đổi hàng năm và cập nhật hơn so với rổ CPI chủ yếu cố định. Mặt khác, hệ số giảm phát bao gồm các khoản không tiêu thụ được (chẳng hạn như chi tiêu quân sự) và do đó không phải là thước đo tốt cho chi phí sinh hoạt.
Lạm phát tốt hay là xấu?Trong phạm vi mà thu nhập danh nghĩa của các hộ gia đình, mà họ nhận được bằng tiền hiện tại, không tăng nhiều như giá cả, thì họ sẽ bị thiệt hơn, vì họ có thể mua ít hơn. Nói cách khác, sức mua hoặc thu nhập thực tế – được điều chỉnh theo lạm phát – của họ giảm. Thu nhập thực tế là một đại diện cho mức sống. Khi thu nhập thực tế tăng lên thì mức sống cũng tăng và ngược lại.
Trên thực tế, giá cả thay đổi theo các bước khác nhau. Một số, chẳng hạn như giá của hàng hóa giao dịch, thay đổi hàng ngày; những khoản khác, chẳng hạn như tiền lương do hợp đồng thiết lập, mất nhiều thời gian hơn để điều chỉnh (hoặc là “cố định”, theo cách nói kinh tế). Trong môi trường lạm phát, giá cả tăng không đồng đều chắc chắn làm giảm sức mua của một số người tiêu dùng, và sự xói mòn thu nhập thực tế này là chi phí lớn nhất của lạm phát.
Lạm phát cũng có thể làm sai lệch sức mua theo thời gian đối với người nhận và người trả lãi suất cố định. Lấy những người hưu trí nhận mức tăng cố định 5% hàng năm vào lương hưu của họ. Nếu lạm phát cao hơn 5 phần trăm, sức mua của người hưu trí sẽ giảm. Mặt khác, một người đi vay trả một khoản thế chấp có lãi suất cố định là 5% sẽ được hưởng lợi từ lạm phát 5%, bởi vì lãi suất thực (tỷ lệ danh nghĩa trừ tỷ lệ lạm phát) sẽ bằng 0; giải quyết khoản nợ này thậm chí sẽ dễ dàng hơn nếu lạm phát cao hơn, miễn là thu nhập của người đi vay theo kịp lạm phát. Tất nhiên, thu nhập thực tế của người cho vay bị ảnh hưởng. Trong phạm vi mà lạm phát không được tính vào lãi suất danh nghĩa, một số tăng và một số mất sức mua.
Thật vậy, nhiều quốc gia đã phải vật lộn với lạm phát cao – và trong một số trường hợp là siêu lạm phát, 1.000 phần trăm hoặc hơn một năm. Năm 2008, Zimbabwe đã trải qua một trong những trường hợp siêu lạm phát tồi tệ nhất từ trước đến nay, với mức lạm phát hàng năm ước tính ở mức 500 tỷ phần trăm. Mức độ lạm phát cao như vậy là một thảm họa, và các quốc gia đã phải thực hiện các biện pháp chính sách khó khăn và đau đớn để đưa lạm phát trở lại mức hợp lý, đôi khi bằng cách từ bỏ đồng tiền quốc gia của họ, như Zimbabwe đã làm.
Mặc dù lạm phát cao gây tổn hại cho nền kinh tế, nhưng giảm phát hoặc giá giảm cũng không được mong muốn. Khi giá giảm, người tiêu dùng trì hoãn việc mua hàng nếu họ có thể, dự đoán giá sẽ thấp hơn trong tương lai. Đối với nền kinh tế, điều này có nghĩa là hoạt động kinh tế ít hơn, thu nhập do người sản xuất tạo ra ít hơn và tăng trưởng kinh tế thấp hơn. Nhật Bản là một quốc gia có một thời gian dài gần như không tăng trưởng kinh tế, phần lớn là do giảm phát. Ngăn chặn giảm phát trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bắt đầu vào năm 2007 là một trong những lý do khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và các ngân hàng trung ương khác trên thế giới giữ lãi suất thấp trong một thời gian dài và đã thiết lập các chính sách tiền tệ khác để đảm bảo hệ thống tài chính có nhiều thanh khoản.
Hầu hết các nhà kinh tế hiện nay tin rằng lạm phát thấp, ổn định và – quan trọng nhất – có thể dự đoán được là tốt cho một nền kinh tế. Nếu lạm phát thấp và có thể dự đoán được, thì việc nắm bắt nó trong các hợp đồng điều chỉnh giá và lãi suất sẽ dễ dàng hơn, giảm tác động xuyên tạc của nó. Hơn nữa, biết rằng giá cả sẽ cao hơn một chút trong tương lai tạo cho người tiêu dùng động cơ mua hàng sớm hơn, điều này thúc đẩy hoạt động kinh tế. Nhiều ngân hàng trung ương đã đưa ra mục tiêu chính sách chính của họ là duy trì lạm phát thấp và ổn định, một chính sách được gọi là lạm phát mục tiêu.
Điều gì dẫn đến sự lạm phát?Các đợt lạm phát cao kéo dài thường là kết quả của chính sách tiền tệ lỏng lẻo. Nếu cung tiền tăng quá lớn so với quy mô của một nền kinh tế, thì giá trị đơn vị của tiền tệ sẽ giảm đi; nói cách khác, sức mua của nó giảm và giá cả tăng lên. Mối quan hệ giữa cung tiền và quy mô của nền kinh tế được gọi là lý thuyết lượng tiền và là một trong những giả thuyết lâu đời nhất trong kinh tế học.
Áp lực từ phía cung hoặc cầu của nền kinh tế cũng có thể gây lạm phát. Những cú sốc về nguồn cung làm gián đoạn sản xuất, chẳng hạn như thiên tai, hoặc tăng chi phí sản xuất, chẳng hạn như giá dầu cao, có thể làm giảm nguồn cung tổng thể và dẫn đến lạm phát “chi phí đẩy”, trong đó động lực tăng giá xuất phát từ sự gián đoạn nguồn cung. Lạm phát lương thực và nhiên liệu năm 2008 là một trường hợp như vậy đối với nền kinh tế toàn cầu – giá lương thực và nhiên liệu tăng mạnh được truyền từ nước này sang nước khác theo con đường thương mại. Ngược lại, các cú sốc về nhu cầu, chẳng hạn như thị trường chứng khoán phục hồi hoặc các chính sách mở rộng, chẳng hạn như khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất hoặc chính phủ tăng chi tiêu, có thể tạm thời thúc đẩy nhu cầu tổng thể và tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, nếu sự gia tăng nhu cầu này vượt quá khả năng sản xuất của một nền kinh tế, thì sự căng thẳng về nguồn lực dẫn đến kết quả là phản ánh lạm phát “cầu kéo”. Các nhà hoạch định chính sách phải tìm ra sự cân bằng phù hợp giữa thúc đẩy nhu cầu và tăng trưởng khi cần thiết mà không kích thích quá mức nền kinh tế và gây ra lạm phát.
Kỳ vọng cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định lạm phát. Nếu mọi người hoặc công ty dự đoán mức giá cao hơn, họ xây dựng những kỳ vọng này thành các cuộc đàm phán tiền lương và điều chỉnh giá theo hợp đồng (chẳng hạn như tự động tăng giá thuê). Hành vi này một phần xác định lạm phát của kỳ tiếp theo; một khi các hợp đồng được thực hiện và tiền lương hoặc giá cả tăng lên theo thỏa thuận, kỳ vọng sẽ tự thực hiện. Và trong phạm vi mà mọi người đặt kỳ vọng của họ vào quá khứ gần đây, lạm phát sẽ theo các mô hình tương tự theo thời gian, dẫn đến quán tính lạm phát.
Cách các nhà hoạch định chính sách đối phó với lạm phátBộ chính sách khử lạm phát phù hợp, những chính sách nhằm giảm lạm phát, phụ thuộc vào nguyên nhân của lạm phát. Nếu nền kinh tế phát triển quá nóng, các ngân hàng trung ương – nếu họ cam kết đảm bảo ổn định giá cả – có thể thực hiện các chính sách điều chỉnh nhằm kiềm chế tổng cầu, thường bằng cách tăng lãi suất. Một số ngân hàng trung ương đã chọn, với các mức độ thành công khác nhau, áp đặt kỷ luật tiền tệ bằng cách ấn định tỷ giá hối đoái – gắn giá trị của đồng tiền của mình với đồng tiền khác, và do đó chính sách tiền tệ của quốc gia đó với chính sách của quốc gia khác. Tuy nhiên, khi lạm phát được thúc đẩy bởi sự phát triển toàn cầu hơn là trong nước, các chính sách như vậy có thể không giúp ích được gì. Năm 2008, khi lạm phát gia tăng trên toàn cầu do giá thực phẩm và nhiên liệu tăng cao, nhiều quốc gia đã để mức giá cao trên toàn cầu chuyển sang nền kinh tế trong nước. Trong một số trường hợp, chính phủ có thể trực tiếp định giá (như một số trường hợp đã làm vào năm 2008 để ngăn giá thực phẩm và nhiên liệu tăng cao). Các biện pháp ấn định giá hành chính như vậy thường dẫn đến việc chính phủ phải tích lũy các hóa đơn trợ cấp lớn để bù đắp thu nhập bị mất cho người sản xuất.
Các ngân hàng trung ương đang ngày càng dựa vào khả năng tác động đến kỳ vọng lạm phát như một công cụ giảm lạm phát. Các nhà hoạch định chính sách công bố ý định giữ hoạt động kinh tế tạm thời ở mức thấp để giảm lạm phát, hy vọng sẽ tác động đến kỳ vọng và thành phần lạm phát tích hợp trong hợp đồng. Các ngân hàng trung ương càng có uy tín, ảnh hưởng của các tuyên bố của họ đối với kỳ vọng lạm phát càng lớn.
Lạm Phát Và Giảm Phát Là Gì? Nguyên Nhân Cũng Như Hậu Quả
1. Lạm phát là gì?
Lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian. Đồng nghĩa với sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi đó với cùng một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với lúc trước.
Do đó lạm phát thể hiện sự suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ. Khi so sánh với các nước khác thì lạm phát là sự giảm giá trị tiền tệ của một quốc gia này so với các loại tiền tệ của quốc gia khác.
2. Giảm phát là gì?Giảm phát là một hiện tượng ngược lại với lạm phát. Đây là tình trạng mức giá chung của nền kinh tế giảm xuống liên tục. Cũng có thể nói giảm phát là lạm phát với tỷ lệ mang giá trị âm. Trong các tài liệu thống kê tình hình kinh tế chính thức, khi đề cập đến giảm phát, người ta vẫn đặt dấu âm kèm với con số ở mục tỷ lệ lạm phát. Tình trạng giảm phát thường xuất hiện khi kinh tế suy thoái hay đình đốn.
Nói chung giảm phát là một vấn đề lớn trong nền kinh tế hiện đại do nó làm tăng giá trị thật của nợ, có thể làm trầm trọng thêm suy thoái.
3. Ảnh hưởng của lạm phát và giảm phátLạm phát và giảm phát đều có những ảnh hưởng riêng của nó đối với nền kinh tế.
a. Lạm phátLạm phát ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập thực tế của người lao động. Thu nhập danh nghĩa tuy không thay đổi nhưng thu nhập thực tế lại giảm. Bởi lẽ, giá trị hàng hoá dịch vụ tăng cao, có nghĩa là với cùng một thu nhập, thì người lao động sẽ mua được ít hàng hoá hơn. Giá trị đồng tiền bị giảm dần. Do đó, thu nhập thực tế của người lao động bị giảm.
Giá trị đồng tiền giảm khi lạm phát tăng khiến lãi suất tăng lên. Vì thế người lao động sẽ có lợi trong việc vay trả vốn góp. Những việc này lại khiến tình trạng vơ vét hàng hóa và chờ đầu cơ làm mất cân bằng cung cầu trên thị trường. Tình trạng những người dân nghèo không có đủ hàng hóa để sử dụng trong cuộc sống hàng ngày càng phổ biến. Người giàu lại càng giàu có hơn làm rối loạn nền kinh tế, tạo ra thu nhập không bình đẳng.
Ở mức độ quốc gia, khi lạm phát tăng cao dẫn đến tỷ giá giá tăng. Cho nên đồng tiền trong nước mất giá hơn so với nước ngoài. Chính phủ được lợi từ nguồn tiền trong nước nhưng lại thiệt so với ngoại tệ làm tình trạng nợ quốc gia ngày một trầm trọng hơn.
b. Giảm phátĐối nghịch với lạm phát giảm phát. Hiện tượng này làm giá trị hàng hoá giảm hoạt động kinh tế cũng ngưng trệ theo. Hộ gia đình hoãn chi tiêu chờ giảm giá sâu hơn, doanh nghiệp ngừng đầu tư và tuyển dụng nhằm tiết kiệm chi phí.
Giảm phát kéo dài cùng với lãi suất thấp kéo theo những hệ lụy như sản lượng đình đốn và suy thoái. Kỳ vọng giảm phát tạo ra lãi suất thực tăng gây ra suy thoái mở rộng. Suy thoái kéo dài và giảm phát liên tục làm cho chính sách tiền tệ mất tác dụng.
Với nền kinh tế vĩ mô, nếu giảm phát không được can thiệp kịp thời, nó sẽ trở nên ngày càng dai dẳng. Khi mà giá cả giảm, tình trạng thiếu việc làm và người tiêu dùng tích trữ tiền với dự đoán là giá cả còn giảm nữa thì điều này sẽ làm hại nền kinh tế, như kiểu truyền lực cho thói quen tiết kiệm và cứ thế xoáy xuống.
Việc giảm giá, nếu tồn tại, sẽ tạo ra một vòng xoáy xấu dẫn đến giảm lợi nhuận. Đóng cửa các nhà máy hàng loạt, thất nghiệp gia tăng. Giảm thu nhập và làm tăng việc vỡ nợ từ các khoản vay của công ty và cá nhân cũng là những hậu quả nặng nề từ giảm phát.
4. Lạm phát và giảm phát là tốt hay xấu?Giảm phát và lạm phát là hai hiện tượng khá thường gặp trong trong một nền kinh tế. Ở một mức độ vừa phải nó có tác động tích cực đến thị trường. Tuy nhiên ở một mức độ cao thì cả lạm phát và giảm phát đều gây ra những hậu quả nặng nề như suy thoái, khủng hoảng kinh tế.
Chiều Hướng Giảm Của Lạm Phát Tại Trung Quốc. Tốt Hay Xấu?
Trước những số liệu được công bố hôm chủ nhật (9/6), mức tăng trưởng của Trung Quốc có thể chậm hơn nữa khi những hoạt động làm dịu nền kinh tế trong tháng năm đang đối mặt với suy giảm toàn cầu kéo dài, nâng cao khả năng cắt giảm lãi suất.
Những bằng chứng được gắn kết gần đây cho thấy nền kinh tế của Trung Quốc đang nhanh chóng mất đà tăng trưởng, với nhu cầu trong nước chậm chạp không thể bù đắp cho doanh thu xuất khẩu, khi các đối tác thương mại chính của nước này cũng đang vật lộn với sự trì trệ.
Một loạt các số liệu cuối tuần qua củng cố thêm luận điểm, với kim ngạch xuất khẩu tháng năm đang ở mức tăng trưởng thấp nhất trong năm, lạm phát, mức tăng trưởng tín dụng ngân hàng, đầu tư thấp hơn kỳ vọng, sản lượng hàng hóa và doanh số bán lẻ, tất cả chỉ về cùng một nhịp độ như trong trước tháng.
Louis Kuijs, chuyên gia phân tích kinh tế Trung Quốc của Ngân Hàng Hoàng Gia Scotland (RBS), cho biết: số lượng hoạt động tiếp tục được mở rộng nhưng tăng trưởng vẫn không đủ thuyết phục và động lực dường như đã bị mất tốc độ trong tháng 5. Ông còn cho biết thêm: triển vọng tăng trưởng trong ngắn hạn vẫn chịu rủi ro và chúng tôi cũng có thể sẽ sửa đổi lại dự báo tăng trưởng sắp tới cho năm 2013.
Tổng Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc (NBS) ngày 9/6 công bố báo cáo cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của nước này trong tháng 5 vừa qua là 2,1%, mức thấp nhất trong ba tháng qua, trong khi chỉ số giá sản xuất (PPI) – mức đo lạm phát ở cấp độ bán buôn, giảm 2,9%, mức thấp nhất kể từ tháng Chín, thấp hơn nhiều so với mức dự báo 2,5% của giới chuyên gia.
“Các dữ liệu lạm phát đã cho thấy tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc tiếp tục chậm lại. Tăng trưởng quý II có lẽ thậm chí chậm hơn so với quý I. Đặc biệt, các dữ liệu PPI cho thấy nhu cầu rất yếu”, Jianguang Shen, chuyên gia phân tích kinh tế Trung Quốc tại Mizuho Securities Asia – Hồng Kông cho biết.
Dữ liệu ngân hàng trung ương cho thấy các ngân hàng Trung Quốc cho vay 667,4 tỷ nhân dân tệ (khoảng 109 tỷ USD) trong các khoản vay mới trong tháng, quá xa so với mức kỳ vọng thị trường là 850 tỷ nhân dân tệ và thấp hơn so với tháng tư là 792,9 tỷ nhân dân tệ.
Trong khi đó, mức tăng trưởng doanh số bán lẻ, đầu tư tài sản cố định và sản lượng công nghiệp chỉ đủ đáp ứng mong đợi ở 12,9%, 20,4% và 9,2% tương ứng, nhưng những con số đã thay đổi chút ít so với tháng trước.
Số liệu chính thức vào thứ 7 cũng cho thấy, xuất khẩu của Trung Quốc đang ở tốc độ tăng trưởng thấp nhất trong gần một năm, trong khi nhập khẩu bất ngờ giảm.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế của chính phủ từ những chiến lược gia hàng đầu ở Bắc Kinh nói với Reuters trong tuần này rằng sự lãnh đạo mới của Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường sẽ cố gắng giữ mức tăng trưởng hàng quý không trượt xa mức 7% trước khi tìm cách để nâng nền kinh tế.
“Giá bất động sản sẽ nhảy nhót nếu cắt giảm lãi xuất, cũng như các biện pháp làm mát của chính phủ gần đây đã không đạt được kết quả mong muốn. Và cắt giảm lãi xuất có thể không có hiệu quả trong việc làm chậm dòng tiền đầu cơ, mà chủ yếu là kỳ vọng vào sự nâng giá trị của đồng nhân dân tệ.” Tang Jianwei, nhà kinh tế cao cấp của Ngân hàng truyền thông ở Thượng Hải cho biết.
Theo nguồn thông tin của Reuters hồi tháng 5, một sự đồng thuận đạt được giữa các lãnh đạo cấp cao cho rằng cải cách sẽ là cách duy nhất để đưa nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phát triển trên cơ sở bền vững hơn.
Tuy lạm phát giảm, nhưng mức cho vay của các ngân hàng không tăng, từ đó cho thấy các biện pháp hồi phục kinh tế đã không kích thích được mức tiêu dùng, kéo theo một loạt hệ quả phải giảm chỉ số sản xuất và tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cũng có thể giảm theo.
Tình trạng kinh tế này kéo dài có thể sẽ chuyển lạm phát thành giảm phát, một đường trượt dài của giá trị đồng tiền. Vậy cuối cùng lạm phát tăng hay giảm là tốt?
Đức Tâm (lược dịch từ Reuters)
Giảm Phát: Tốt Hay Xấu
Giảm phát: tốt hay xấu
Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright
Bài 35:
Giảm phát: tốt hay xấu
Đến tháng 8/2003, chỉ số CPI của Việt Nam đã giảm liên tục trong 4 tháng. Mọi người đều nói “giảm phát”. Thực ra khái niệm giảm phát đã xuất hiện lần đầu tiên ở Việt Nam từ năm 2000. Về trực giác, người tiêu dùng thích giảm phát nhưng người sản xuất lại chẳng ưa gì. Thực chất thì giảm phát là tốt hay xấu ?
Giảm phát tốt xảy ra khi môi trường kinh doanh cởi mở hơn, các mức giá bị các nhà độc quyền đẩy lên cao nay phải giảm dưới áp lực cạnh tranh. Một tình huống tốt khác là trong thị trường tự do, những người sản xuất với năng suất cao hơn sẽ vươn lên, giá thành sản phẩm sẽ giảm xuống, giá hàng giảm làm người tiêu dùng mua nhiều hơn, và kết quả là giá thành mỗi đơn vị sản phẩm càng giảm.
Giảm phát không tốt xảy ra khi giá giảm nhưng số hàng bán không tăng. Các công ty phải giảm quy mô sản xuất và thải bớt nhân công. Trước nguy cơ mất việc, mọi người sẽ tiết kiệm nhiều hơn và chi tiêu ít hơn. Kết quả là giảm phát trở nên trầm trọng.
Dạng giảm phát tồi tệ hơn khi các doanh nghiệp kém hiệu quả được trợ giá để tiếp tục hoạt động. Để cạnh tranh với các doanh nghiệp này, các công ty khỏe mạnh phải hạ giá bán và chẳng mấy chốc cũng trở nên ốm yếu.
Giảm phát là tồi tệ nhất khi quá nhiều vốn và vốn vay ào ạt đổ vào một cách lạc quan, làm cho cung vượt xa cầu. Hàng không bán được nhưng nợ vẫn phải trả, cả các công ty tốt cũng có nguy cơ phá sản.
Việt Nam ở đâu trong những tình huống tốt và xấu nêu trên? Chỉ số CPI của ta dựa nhiều vào giá lương thực và nông sản. Những năm gần đây, giá nông sản trên thế giới giảm do dư cung, ví dụ như gạo, cà phê, tiêu v.v… Nông dân ở Indonesia, Braxin và Việt Nam chẳng thể làm gì ngoài việc chờ xem ai sẽ phải chặt bỏ cà phê trước. Họ không trách nhau, nhưng chê các chính phủ đã chẳng giúp họ những thông tin và dự báo chính xác
English:
Deflation: good or bad
Until August 2003, the CPI of Vietnam has been decreased for four consecutive months. Everyone says “deflation”. In fact, the concept of deflation appeared in Vietnam for the first time in 2000. Intuitionally, consumers love deflation but producers hate it. Overall, is it good or bad?
Good deflation happens when the business environment becomes more open, high prices set by monopolists are reduced under competition. Another good scenario occurs due to free market. In that environment, producers with better productivity will thrive, cost of production becomes lower, price is down, consumers purchase more, and in turn, the unit cost of production goes further down.
Bad deflation happens when prices are down but unit sales are not up. Firms have to reduce the production scale and lay off workers. Facing higher job uncertainty, consumers will save more and spend less. Then deflation can become severer.
The worse deflation may occur when inefficient firms are subsidized to stay in business. In order to compete with these firms, healthy ones will have to lower their prices and will soon get sick, too.
The worst deflation occurs when too much loans and capital optimistically rush in, causing supply move far ahead of demand. Products cannot be sold but loans are still due and bankruptcy may occur, even to the good firms.
So where is Vietnam deflation among the above good and bad scenarios? Our CPI is based heavily on foods and agriculture products. In recent years, the world prices of agriculture products were down because of excess supply, such as the supply of rice, coffee, pepper, etc. Farmers in Indonesia, Brazil, and Vietnam could do nothing but wait for each other to chop down coffee trees. Instead of denouncing each other, they criticize government for failing to support them with proper information and forecasting.
(Đường dẫn tới các bài trước được đăng trong mục Tin bài khác bên dưới)
Lạm Phát Thấp, Tốt Hay Không?
4 tháng đầu năm nay, lạm phát cơ bản đang ở mức 2,2%
Như vậy, lạm phát theo cách tính của Việt Nam cho tới thời điểm này mới đang ở mức 0,04%, còn cách xa mục tiêu điều hành lạm phát 5% trong năm nay và thấp nhất trong 10 năm trở lại đây.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, kể từ năm 2006, “vô địch” về lạm phát sau 4 tháng là năm 2008, với mức tăng CPI so với tháng 12 năm 2007 là 11,16%. Năm ngoái, lạm phát sau 4 tháng là 0,88%, vẫn cao hơn nhiều so với mức lạm phát của 4 tháng đầu năm nay – chỉ 0,04%.
Đây là dấu hiệu cho thấy lạm phát năm nay có thể sẽ tiếp tục ở mức thấp. Năm 2014, lạm phát của Việt Nam là 1,84%.
Nhưng câu hỏi đặt ra là, lạm phát thấp có phải là tốt hay không?
Như một lẽ đương nhiên, TS. Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế cho rằng, lạm phát thấp trong khi tăng trưởng cao là tốt. Và ổn định kinh tế vĩ mô là yếu tố tiên quyết tạo điều kiện cho thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Trong khi đó, ở một góc nhìn khác, TS. Lê Đình Ân, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế – xã hội Quốc gia cho rằng, lạm phát thấp lại đặt trong bối cảnh sản xuất công nghiệp đang phục hồi (Chỉ số Sản xuất công nghiệp 4 tháng đầu năm nay tăng 9,4% so với cùng kỳ – PV), sức mua có dấu hiệu cải thiện (8%, sau khi trừ đi yếu tố giá cả, cao hơn nhiều mức tăng 4,65% và 5,6% của tương ứng hai năm 2013 – 2014 so với cùng kỳ), là một tín hiệu tích cực của nền kinh tế.
Mặc dù vậy, một cách thẳng thắn, TS. Trần Du Lịch đã nhắc tới sự chênh lệch giữa con số lạm phát thực tế và lạm phát kỳ vọng để nói về cái khó của cộng đồng doanh nghiệp.
“Năm 2014, lạm phát thực tế chỉ là 1,84%, trong khi lạm phát kỳ vọng là 5-7%. Trong khi đó, ngay từ đầu năm, doanh nghiệp khi xây dựng kế hoạch sản xuất – kinh doanh là dựa trên lạm phát kỳ vọng. Họ chấp nhận vay vốn với lãi suất vẫn 10-11%, nhưng lạm phát thực tế chỉ là 1,84%, như vậy là chi phí tài chính quá đắt. Ai cũng biết tăng trưởng cao mà lạm phát thấp thì là tốt, nhưng đặt trong bối cảnh này thì có phải là tốt hay không?”, ông Lịch đặt câu hỏi.
Câu hỏi này không phải là không có lý và cũng đã được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh lý giải rằng, năm 2014, mục tiêu kiểm soát lạm phát được Chính phủ đặt ra ở mức 7%, sau đó kỳ vọng ở mức 4,5 – 5%. Tuy nhiên, do cuối năm, giá dầu trên thị trường thế giới giảm mạnh từ mức 120 USD xuống chỉ còn khoảng 40 USD/thùng, lại cộng thêm giá lương thực, thực phẩm giảm, giá dịch vụ công được giữ ổn định, nên lạm phát cả năm chỉ ở mức 1,84%.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cũng có chung quan điểm như vậy và cho biết, sau khi loại trừ các yếu tố nói trên, lạm phát cơ bản năm 2014 vẫn là 4,7% – một con số không thấp hơn lạm phát kỳ vọng.
Tuy nhiên, theo TS. Lê Đình Ân, vẫn phải tính đến một nghịch lý ở nền kinh tế Việt Nam hiện nay, như TS. Trần Du Lịch đã đề cập, đó là lạm phát dù thấp nhưng lãi suất vay vốn vẫn ở mức cao. “Nguyên nhân cơ bản là do vấn đề nợ xấu chậm được xử lý. Cần phải đẩy nhanh tiến trình này để doanh nghiệp được hưởng một mức lãi suất hợp lý hơn”, ông Ân nói.
Theo Đầu Tư
Cập nhật thông tin chi tiết về Chống Lạm Phát Hay Giảm Phát? trên website Gdcn.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!